Hipoteka to pojęcie, które wykorzystywane jest praktycznie wszędzie, zwłaszcza w kontekście kredytu hipotecznego. Jednym z jej wariantów jest hipoteka przymusowa, która jest dość skomplikowanym narzędziem, ale warto znać jej najważniejsze zasady.
Na czym polega hipoteka przymusowa?
Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe dotyczące nieruchomości. Ustawia się ją na wszelkiego rodzaju nieruchomościach takich jak domy, czy mieszkania, chociaż może być również ustanowione na użytkowaniu wieczystym czy też spółdzielczym prawie do lokalu. Hipoteka głównie kojarzy się z kredytem hipotecznym, gdzie nieruchomość jest ustanawiana jako zabezpieczenie kredytu. Podstawą zwykłej hipoteki jest zgoda właściciela na jej ustanowienie. Zazwyczaj w celu zwiększenia zdolności kredytowej lub wysokości sumy kredytu.
Hipoteka przymusowa natomiast jest ustanawiana bez zgody właściciela. Wpis do księgi wieczystej jest dokonywany na podstawie tytułu wykonawczego, czyli tytułu egzekucyjnego. Skracając – chodzi tutaj o orzeczenie sądu w procesie wobec dłużnika, który nie spłaca zobowiązań.
Dlaczego ustanawia się hipotekę przymusową?
Hipoteka przymusowa jest stosowana w celu zabezpieczenia roszczeń wierzyciela i działa na dokładnie takich samych zasadach, jak hipoteka umowna w kredytach hipotecznych. Dłużnik nie jest w stanie ukryć lub przetransportować nieruchomości co ułatwia egzekucję.
Kto może ustanowić hipotekę przymusową?
Wnioskować o ustanowienie hipoteki mogą instytucje finansowe, które udzieliły kredytu i pożyczki, ale oprócz tego jest kilka innych sytuacji, które pozwalają na możliwość ustanowienia.
W Polsce kilka uprawnionych organów posiada takie prawo. Są to między innymi Zakład Ubezpieczeń Społecznych, urząd skarbowy, jednostki samorządu terytorialnego. Takie działanie służy zabezpieczeniu ewentualnych niezapłaconych podatków, składek czy innych wierzytelności.
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą należy pamiętać, że obciążone mogą zostać nie tylko nieruchomości służące do prowadzenia działalności, ale również prywatne. Może to być też ułamkowa część nieruchomości, a nawet te należące do małżonka.
Komornik a hipoteka przymusowa
Hipoteka przymusowa a egzekucja komornicza nie są tymi samymi pojęciami. Składa się tu podobne wnioski, ale ustanowienie hipoteki lub rozpoczęcie egzekucji nie wiąże się od razu z tym drugim.
Jeśli na nieruchomości najpierw ustanowiono hipotekę przymusową, a następnie doszło do egzekucji, to wierzyciel, który ustanowił hipotekę ma pierwszeństwo do środków pozyskanych w licytacji. Posiadanie hipoteki umownej lub przymusowej daje więc nadzieję, na szybsze odzyskanie środków (jesteśmy wyżej w kolejce).
Jak wykreślić hipotekę przymusową z księgi wieczystej?
Podobnie jak w przypadku umownej, po spłacie całości zobowiązania hipoteka przymusowa wygasa. Należy jednak pamiętać, że konieczne jest uregulowanie całości długu. Po spłacie składamy wniosek do sądu o wykreślenie hipoteki przymusowej. Na wykreślenie musi zgodzić się wierzyciel, którego roszczenie zaspokajamy.